Rewitalizacja Parku Podzamcze - Folwark

Krótka historia

W północnej części parku Podzamcze znajdują się pozostałości zabudowań dawnego folwarku, takie jak stajnia, obora, suszarnia chmielu i budynek gospodarczy. Są śladem po jednej z najbarwniejszych postaci dziewiętnastowiecznej Polski – Janie Gottliebie Blochu, który w 1879 roku stał się właścicielem łęczyńskich dóbr. W 1881 roku wybudował w Podzamczu stajnię, a dwa lata później trójkondygnacyjny magazyn zbożowy. W następnych latach majątek przechodził w ręce kolejnych właścicieli, aż w 1946 roku po reformie uwłaszczeniowej przeszedł na własność Skarbu państwa. W latach sześćdziesiątych na terenie folwarku utworzono PGR i gospodarstwo ogrodnicze, które funkcjonowały do początku lat dziewięćdziesiątych. Od tego czasu stopniowo popadały w ruinę, a w 2014 roku pożar strawił budynek obory.

Ze względu na brak możliwości odtworzenia zniszczonych budynków, pozostałości folwarku zostały zagospodarowane w formie malowniczych ruin, porośniętych roślinnością parkową, zabezpieczonych i dostępnych do zwiedzania. Na dawnym dziedzińcu gospodarczym założono łąkę kwietną umożliwiającą organizowanie pikników i okolicznościowych imprez dla mieszkańców.

Słowianie z Podzamcza

Prowadzone na terenie dawnego folwarku prace rewitalizacyjne stały się przyczyną niezwykłych odkryć archeologicznych. Wiosną 2018 roku w północnej części parku przy zabudowaniach dawnego folwarku odkryto pozostałości słowiańskiego domostwa z IX wieku. Do naszych czasów po dawnej zabudowie pozostały odróżniające się od naturalnego podłoża intensywnie czarną barwą, warstwy gleby. Analiza ich kształtu i rozplanowania pozwoliła do pewnego stopnia odtworzyć wygląd znajdującej się tu budowli. Miała ona kształt zbliżony do kwadratu o wymiarach około 4×4 m. Przy północnej stronie tego obiektu zachowały się ślady po trzech drewnianych słupach, które tworzyły coś w rodzaju podcienia lub wzmacniały konstrukcję tej części budowli.

Podłoga, najprawdopodobniej znajdowała nieco poniżej otaczającego chatę terenu. Przypuszczalnie był to budynek mieszkalny. W jego otoczeniu odnotowano jeszcze inne obiekty, z których jeden o wymiarach około 3,5 x 1,5 m mógł pełnić funkcję dużego paleniska lub pieca, przy którym przygotowywano posiłki lub wędzono mięso. Przy opisanych konstrukcjach zostały znalezione fragmenty glinianych naczyń, polepa czyli glina używana do uszczelniania drewnianych ścian oraz żelazny nożyk. Odsłonięta zagroda stanowi zapewne część większej osady słowiańskiej, których pozostałości znalazły się poza obszarem realizowanych prac.

Król kolei żelaznych

W 1879 roku majątek ziemski Łęczna nabył Jan Gottlieb Bloch (1836-1902) – bankier i przemysłowiec, a jednocześnie filantrop i pacyfista. Dzięki inwestycjom w kolej nazywany „królem kolei żelaznych”. W 1862 roku wybudował Warszawsko-Petersburską Drogę Żelazną, a w 1865 roku ukończył trwającą 3 miesiące budowę Kolei Fabryczno-Łódzkiej. Wybudował także kolej brzesko-kijowską, brzesko-grajewską, a także dąbrowsko-dęblińską. Po połączeniu należących do niego linii, w 1878 roku stanął na czele konsorcjum Towarzystwa Południowo-Zachodniego Dróg Żelaznych – jednego z największych przedsiębiorstw tego typu w cesarstwie rosyjskim, które wygrało koncesję na budowę jednej z najważniejszych tras cesarstwa rosyjskiego – Brześć-Odessa. Był autorem prac o wpływie kolei na stan ekonomiczny Rosji, o przemyśle w Królestwie Polskim i o przyszłej wojnie. Dzięki swojej działalności pacyfistycznej był pierwszym polskim kandydatem do pokojowej Nagrody Nobla. Założył Biuro Statystyczne, protoplastę Głównego Urzędu Statystycznego. W Biurze zatrudniał znanego polskiego pisarza Bolesława Prusa. Uznawany był za najwybitniejszą i najciekawszą postać świata finansowego Warszawy końca XIX w., gwiazdę pierwszej wielkości polskiej elity finansowej ostatnich dziesięcioleci XIX w. Dla niektórych Jan Bloch jest pierwowzorem bohatera „Lalki” Stanisława Wokulskiego.

Po zakupie łęczyńskiego majątku w 1879 roku, wybudował na wzgórzu zamkowym w parku na Podzamczu drewniany pałac, w którym wraz z rodziną spędzał każde lato. Zorganizował także w Podzamczu szkołę elementarną dla folwarcznych dzieci, którą utrzymywał z własnych funduszy. Najbardziej charakterystycznym śladem działalności Jana Blocha pozostaje do dnia dzisiejszego kamienno-ceglany mur wokół kilkuhektarowego ogrodu przylegającego od północy do dworskiego parku.

Wieża widokowa

Dawna suszarnia chmielu zaadaptowana na wieżę widokową. Budynek o kubaturze 379 m3 ma łączną wysokość 17 metrów. Na taras widokowy na wysokości 10 metrów prowadzą stalowe schody wachlarzowe cynkowane ogniowo. Stopnie i podesty zostały wykonane z ażurowej kraty pomostowej, aby można było obserwować architekturę obiektu. Z obudowanej galerii widokowej wokół wieży można oglądać pozostałości zabudowań folwarcznych, park oraz kilkuhektarowy teren będący pozostałością po ogrodzie. Wiek budynku szacowany na ok. 100 lat. Do budowy konstrukcji schodów i galerii wykorzystano 18 ton stali. Na wieży może przebywać jednocześnie do 10 osób.

Wieża widokowa jest dostępna nieodpłatnie, codziennie w godzinach od 8.00 do 21.00. Zapraszamy.